PGS, TS. Nguyễn Thị Trường Giang tham gia Đoàn công tác của Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh thăm và làm việc tại Cộng hòa Liên bang Brasil

Chuyến công tác nằm trong chương trình hợp tác quốc tế năm 2025 của Học viện, hướng tới mục tiêu tăng cường hợp tác học thuật, trao đổi kinh nghiệm về hệ thống chính trị, quản trị quốc gia, đào tạo cán bộ, khoa học - công nghệ và chuyển đổi số, đồng thời, góp phần củng cố quan hệ hữu nghị, hợp tác giữa Việt Nam và Brasil - quốc gia có vị thế hàng đầu khu vực Nam Mỹ và là thành viên chủ chốt của Khối BRICS mở rộng.

Làm việc và trao đổi học thuật tại Đại học Liên bang Rio de Janeiro (UFRJ)

Ngày 28/10, Đoàn đã có buổi làm việc chính thức với Đại học Liên bang Rio de Janeiro (UFRJ) - trường đại học công lập lớn nhất và có uy tín hàng đầu tại Brasil, nơi quy tụ hơn 69.000 sinh viên, 4.000 giảng viên và 100 chương trình sau đại học. Buổi làm việc diễn ra tại Trường Luật Quốc gia (Faculdade Nacional de Direito – FND), trong không khí trọng thị và hữu nghị, với sự đón tiếp của Giáo sư Marilson dos Santos Santana - Hiệu trưởng, cùng đại diện lãnh đạo và các giáo sư đầu ngành của trường.

Phát biểu tại buổi làm việc, PGS, TS. Hoàng Phúc Lâm bày tỏ cảm ơn sự đón tiếp nồng hậu của lãnh đạo UFRJ, đồng thời giới thiệu khái quát về Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, trung tâm của Đảng và Nhà nước Việt Nam trong đào tạo, bồi dưỡng cán bộ lãnh đạo, nghiên cứu lý luận chính trị và tư vấn chính sách công. Ông nhấn mạnh, việc tăng cường hợp tác quốc tế, nhất là với quốc gia có kinh nghiệm phát triển như Brasil, có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao năng lực nghiên cứu, đào tạo và hội nhập quốc tế của Học viện.

Các buổi làm việc giữa Đoàn và các chuyên gia UFRJ được tổ chức dưới dạng hội thảo học thuật chuyên sâu, tập trung vào các chủ đề lớn, thiết thực, phản ánh tầm nhìn hiện đại của Brasil về quản trị quốc gia và phát triển bền vững.

Giáo sư Carolina Miranda Cavalcante trình bày chuyên đề “Kinh tế học thể chế và luật pháp trong hoạch định chính sách công”, phân tích vai trò của thể chế trong phát triển kinh tế - xã hội, cách thức luật pháp định hình hành vi thị trường và tác động đến năng lực quản trị của Nhà nước. Bà nhấn mạnh sự cần thiết của tư duy liên ngành trong đào tạo cán bộ lãnh đạo và hoạch định chính sách, điều có thể trở thành hướng hợp tác thực chất giữa Học viện và UFRJ.

Giáo sư Paulo Emílio Vauthier Borges de Macedo, chuyên gia hàng đầu về luật quốc tế và môi trường, trình bày chuyên đề “Luật Biển, Luật Môi trường và khung pháp lý quốc tế của Brasil”. Ông giới thiệu Chương trình Amazônia Azul (PAZ) - một sáng kiến quốc gia của Brasil nhằm quản lý và bảo vệ tài nguyên biển, thúc đẩy phát triển kinh tế xanh gắn với bảo tồn sinh thái. Các nội dung về khung pháp lý bảo vệ rừng Amazon, chính sách chống biến đổi khí hậu, và kinh nghiệm tham gia các công ước quốc tế của Brasil được các thành viên đoàn Việt Nam đặc biệt quan tâm.

Ông Sidney Guerra, Chủ tịch Ủy ban Nhân quyền và Hỗ trợ Tư pháp thuộc Hội Luật sư Brasil (OAB), chi nhánh bang Rio de Janeiro, giới thiệu những định hướng nghiên cứu nổi bật của Đại học Liên bang Rio de Janeiro trong lĩnh vực Luật quốc tế, Luật môi trường và Luật về ứng phó với thảm họa toàn cầu, những chủ đề mang tính thời sự và nhân văn sâu sắc trong bối cảnh thế giới đối mặt với biến đổi khí hậu và khủng hoảng nhân đạo. Ông cho biết, các nghiên cứu đang được triển khai tại Phòng Thí nghiệm Nâng cao về Luật Quốc tế và Luật Môi trường (LEPADI) của UFRJ, gắn kết với nhiều mạng lưới học thuật ở châu Âu và châu Mỹ. Đồng thời, ông thông tin về Hội nghị quốc tế lần thứ Năm về Luật quốc tế trong thảm họa sắp diễn ra và mời các học giả Việt Nam tham gia, gửi bài cho tạp chí khoa học quốc tế Revista Inter, thể hiện thiện chí mở rộng hợp tác học thuật giữa hai nước.

Ngoài ra, các chuyên gia UFRJ còn giới thiệu Luật Chính phủ số (Digital Government Law) và Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân (LGPD) - hai văn bản nền tảng của chính phủ Brasil trong tiến trình chuyển đổi số. Những nội dung này được đánh giá có giá trị tham khảo cao cho Việt Nam, trong bối cảnh đất nước đang đẩy mạnh cải cách hành chính, xây dựng chính phủ điện tử, phát triển kinh tế số và xã hội số.

Đoàn công tác của Học viện cũng chia sẻ với các học giả Brasil về kinh nghiệm Việt Nam trong đổi mới mô hình đào tạo cán bộ, phát triển nguồn nhân lực lãnh đạo gắn với chuyển đổi số và kinh tế tri thức, cùng quan điểm của Việt Nam về xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa trong điều kiện hội nhập quốc tế sâu rộng. Cuộc trao đổi diễn ra cởi mở, mang tính học thuật cao, thể hiện tinh thần đối thoại bình đẳng và tôn trọng lẫn nhau giữa hai bên.

Hai bên thống nhất đề xuất thiết lập kênh hợp tác chính thức giữa Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh và Đại học Liên bang Rio de Janeiro, hướng tới việc tổ chức các hội thảo học thuật quốc tế, chương trình trao đổi giảng viên - học viên và nghiên cứu chung về quản trị quốc gia, luật pháp quốc tế, phát triển bền vững và chuyển đổi số.

Bên cạnh các phiên làm việc và trao đổi học thuật, Đoàn công tác đã tham quan cơ sở vật chất của Đại học Liên bang Rio de Janeiro, tìm hiểu mô hình tổ chức, vận hành của nhà trường. Đoàn đã tới thăm khu hành chính, giảng đường, hệ thống thư viện trung tâm và các phòng học chức năng, nơi tích hợp nhiều công nghệ hiện đại phục vụ giảng dạy và nghiên cứu. Các thành viên trong đoàn đặc biệt quan tâm tới cách thức quản lý, số hóa và lưu trữ tư liệu của nhà trường, thể hiện rõ định hướng chuyển đổi số trong giáo dục đại học của Brasil. Hoạt động tham quan giúp Đoàn có thêm góc nhìn thực tế về công tác quản trị đại học, phát triển hạ tầng học tập thông minh và xây dựng môi trường giáo dục hiện đại, thân thiện với người học.

Thúc đẩy đối thoại chính sách và hợp tác nghiên cứu tại Viện Chính sách BRICS

Ngày 29/10, Đoàn công tác đã có buổi làm việc và trao đổi học thuật với Viện Chính sách BRICS (BRICS Policy Center - BPC), trực thuộc Viện Quan hệ quốc tế của Đại học Giáo hoàng Công giáo Rio de Janeiro (IRI/PUC-Rio). Đây là tổ chức nghiên cứu độc lập hàng đầu của Brasil, tập trung nghiên cứu các quá trình chuyển đổi toàn cầu và tác động của chúng đối với khu vực Nam Toàn cầu (Global South), đồng thời thúc đẩy các chính sách giảm bất bình đẳng và bảo vệ quyền con người.

Phát biểu chào mừng Đoàn, lãnh đạo BPC đánh giá cao ý nghĩa của chuyến thăm, nhấn mạnh đây là lần đầu tiên Viện đón tiếp một đoàn công tác đến từ Việt Nam, mở ra hướng hợp tác mới trong lĩnh vực nghiên cứu, giáo dục, phát triển bền vững và chính sách quốc tế. Tham dự buổi làm việc có các nhà nghiên cứu chủ chốt của Viện, gồm bà Maria Elena Rodrigues - Phó Giám đốc Trung tâm, Tiến sĩ Lia Frota - điều phối viên của Viện, Giáo sư Marcelo Capucci và Tiến sĩ Jimmy Klausen.

Trong phần trao đổi học thuật, các chuyên gia Brazil chia sẻ nhiều nội dung phong phú và thiết thực. Bà Maria Helena Rodrigues giới thiệu mô hình nghiên cứu của nhóm LACIR, tập trung vào ba trụ cột: mô hình phát triển và tài chính quốc tế; sự hiện diện của Trung Quốc tại Mỹ Latinh; và chuyển dịch năng lượng gắn với tài chính xanh. Bà khẳng định Brazil coi hợp tác Nam - Nam là động lực để thúc đẩy một trật tự quốc tế dân chủ, đa cực và bao trùm hơn.

Các học giả của Viện cũng trình bày những nghiên cứu nổi bật về biến đổi khí hậu và chính sách năng lượng sạch của Brazil, nơi khoảng 65% nguồn điện đến từ thủy điện và 90% phương tiện giao thông sử dụng nhiên liệu sinh học. Các chương trình phát triển điện gió, năng lượng mặt trời và sinh học được Chính phủ hỗ trợ mạnh mẽ thông qua các chính sách tín dụng xanh và tài chính ưu đãi, song vẫn chú trọng giải quyết vấn đề công bằng xã hội và bảo vệ cộng đồng bản địa.

Một số nội dung khác như hoàn trả hiện vật văn hóa, quyền của các dân tộc bản địa và phát triển nông nghiệp xanh cũng được thảo luận sâu sắc. Tiến sĩ Lia Frota chia sẻ kinh nghiệm thành công của Brazil trong việc hoàn trả hiện vật văn hóa thông qua khung pháp lý minh bạch và đàm phán ngoại giao bình đẳng, bài học có ý nghĩa tham khảo đối với Việt Nam. Các nhà nghiên cứu cũng giới thiệu vai trò của cơ quan Embrapa trong phát triển nông nghiệp công nghệ cao và mô hình canh tác thân thiện môi trường.

Các thành viên của Đoàn Việt Nam đặt nhiều câu hỏi thực chất liên quan đến biến đổi khí hậu, tài chính xanh, công bằng môi trường và hợp tác học thuật. PGS, TS. Hoàng Phúc Lâm, đại diện lãnh đạo Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh đề xuất ba hướng hợp tác cụ thể: tổ chức các khóa bồi dưỡng ngắn hạn tại Brazil, hỗ trợ nghiên cứu sinh Việt Nam và đồng tổ chức hội thảo quốc tế về phát triển bền vững, năng lượng và văn hóa. Phía Brazil hoàn toàn nhất trí, bày tỏ mong muốn ký kết Biên bản ghi nhớ (MOU) để chính thức hóa quan hệ hợp tác trong thời gian tới.

Buổi làm việc kết thúc trong không khí cởi mở, thân mật và mang đậm tinh thần hợp tác học thuật. Hai bên thống nhất sẽ tiếp tục trao đổi, cụ thể hóa các nội dung đã thống nhất, hướng tới xây dựng chương trình hợp tác nghiên cứu và đào tạo giữa Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh và Viện Chính sách BRICS - biểu tượng của tinh thần hợp tác Nam - Nam trong thế kỷ 21.

Thắt chặt kết nối văn hóa Việt Nam - Brasil qua những hoạt động, trải nghiệm ý nghĩa tại Rio de Janeiro

Bên cạnh các hoạt động làm việc và trao đổi chuyên môn, chương trình công tác của Đoàn Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh tại Brasil còn có nhiều hoạt động văn hoá, tham quan và trải nghiệm phong phú, giúp các thành viên hiểu sâu hơn về đất nước, con người và đời sống xã hội Brasil. Trong đó, hai hoạt động đặc biệt để lại nhiều ấn tượng sâu sắc là chuyến thăm tấm bảng tưởng niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh tại khu phố Santa Teresa và chương trình “Carnival Experience” tại Samba City - trung tâm của lễ hội Carnival nổi tiếng toàn cầu.

Tại khu phố Santa Teresa, thành phố Rio de Janeiro, Đoàn công tác đã đến viếng tấm bảng tưởng niệm Hồ Chí Minh - nơi ghi dấu mốc lịch sử khi Người có mặt tại Brasil năm 1912 trong hành trình tìm kiếm con đường cứu nước. Chính quyền và nhân dân của thành phố Rio cùng cộng đồng đã gìn giữ địa điểm này như biểu tượng cho tinh thần quốc tế và tình hữu nghị Việt Nam-Brasil. Tấm bảng được khắc song ngữ Việt - Bồ Đào Nha, công nhận Hồ Chí Minh là “Anh hùng giải phóng dân tộc, danh nhân văn hóa kiệt xuất của Việt Nam” và ghi rõ rằng thân thế và hành trình của Người đã góp phần vun đắp mối quan hệ hữu nghị lâu đời giữa hai quốc gia. Hình ảnh Đoàn Việt Nam dâng hoa tại nơi lưu lại dấu chân lãnh tụ không chỉ thể hiện lòng thành kính và tự hào dân tộc mà còn khẳng định sự kết nối sâu sắc về lịch sử, văn hóa và giá trị nhân văn giữa Việt Nam và Brasil. Đây là một hoạt động mang ý nghĩa rất lớn về mặt biểu tượng, góp phần làm sâu sắc hơn hình ảnh Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh - cơ sở nghiên cứu, đào tạo cán bộ lãnh đạo của Việt Nam trong công tác đối ngoại, hợp tác quốc tế và giao lưu văn hóa.

Lễ hội Carnival tại Rio de Janeiro không chỉ là một sự kiện tung hoành đường phố với hàng triệu người tham dự mỗi năm mà còn là một chuỗi hoạt động sáng tạo và tổ chức chuẩn bị cả năm trời, nơi mà nghệ thuật, kỹ thuật, kinh tế và văn hóa hội tụ. Khởi nguồn từ lễ hội Entrudo do người Bồ Đào Nha đưa vào vào thế kỷ 17 và 18, Carnival đã tiến hóa thành một biểu tượng toàn cầu với các trường Samba chuyên nghiệp, những đoàn diễu hành khổng lồ, và hoạt động chuẩn bị đáng kinh ngạc. Đoàn công tác của Học viện đã được trải nghiệm “hậu trường” của lễ hội tại trung tâm sản xuất của trường Samba Grande Rio - nơi các xe diễu hành khổng lồ được dựng và trang trí, hơn 3.000 bộ trang phục lộng lẫy được may sẵn, và từng bước khiêu vũ, nhịp trống samba, âm thanh batucada rất bài bản. Chính mỗi trường Samba không chỉ là nhóm biểu diễn mà còn là “nhà máy” sáng tạo và tổ chức: mỗi năm họ xây dựng chủ đề, vẽ phác thảo, thiết kế, đóng khung kịch bản, dựng phông nền, huy động thợ gỗ, thợ sắt, thợ may, nhà thiết kế ánh sáng và hàng trăm tình nguyện viên  và tất cả đều chuẩn bị cho những đêm diễu hành chính tại Sambódromo. Đây cũng là cách Brasil biến văn hóa nền tảng thành ngành công nghiệp văn hóa hiện đại, từ việc khai thác thương mại, du lịch, truyền thông, tới vai trò xã hội của các trường Samba trong cộng đồng địa phương. Việc Đoàn Việt Nam trực tiếp quan sát quá trình này là một cơ hội quý để nhìn thấy cách văn hóa, sáng tạo và kinh tế kết hợp thành chiến lược phát triển, từ đó lấy cảm hứng cho Việt Nam trong việc phát triển ngành công nghiệp văn hóa, bảo tồn di sản và kích thích sáng tạo trong bối cảnh hội nhập quốc tế.

Chuyến công tác của đoàn Học viện tại Brasil đã thành công tốt đẹp, để lại ấn tượng sâu sắc về hình ảnh một Học viện năng động, hội nhập, có tầm vóc quốc tế; đồng thời góp phần thắt chặt hơn nữa tình hữu nghị, hợp tác và hiểu biết giữa Việt Nam và Cộng hòa Liên bang Brasil - hai quốc gia đang cùng hướng tới mục tiêu phát triển bền vững, bao trùm và sáng tạo trong kỷ nguyên toàn cầu hóa.